نویسندگان

• اعظم استاجی ¹
• زهرا حامدی شیروان ²

¹ استادیار گروه زبان‌شناسی دانشگاه فردوسی مشهد

² کارشناس ارشد زبان‌شناسی از دانشگاه فردوسی مشهد

چکیده

در این پژوهش با استفاده از مفاهیم و ابزارهای زبان‌شناختی در تحلیل گفتمان انتقادی (با بررسی دو مؤلفه تعدی و وجهیت در چهل متن منتخب از روزنامه‌ها) چگونگی بازنمود خود و دیگری، در پاره‌ای از متون مطبوعاتی معاصر نشان داده شده است. تئون ون دایک معتقد است در متون مختلف (از جمله متون مطبوعاتی و سیاسی) تمایل غالب این است که خود و گروه خودی، همواره بازنمودی مثبت و دیگران و گروه مقابل بازنمودی منفی داشته باشند. نویسندگان این کار را توسط برجسته‌سازی و تأکید بر خصوصیات و فعالیت‌های اجتماعی مثبت ما و منفی آن‌ها (گروه مقابل) و ناچیز انگاشتن و رفع تأکید از خصوصیات و فعالیت‌های مثبت آن‌ها و منفی ما، انجام می‌دهند. در تحلیل و بررسی داده‌ای پژوهش مشاهده شد که انتخاب‌های نحویِ تعدی و وجهیت در راستای همین استراتژی، یعنی منفی نشان دادن گروه مقابل و مثبت نشان دادن گروه خودی هستند.

کلیدواژه‌ها

• تحلیل گفتمان انتقادی
• مطبوعات
• تعدی
• وجهیت
• گروه خودی
• گروه مقابل