مطالعات فرهنگی و ارتباطات

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 دانشگاه تهران

2 گروه ارتباطات، دانشکده علوم اجتماعی، دانشگاه تهران، تهران، ایران

چکیده

این مقاله بخشی از مطالعه ای است که برای فهم قابلیت های شبکه های اجتماعی در توانمند شدن زنان در ایران انجام شده است. نتایج این مطالعه بنابراین جنبه کاربردی برای سیاستهای توسعه در ایران دارد. برای انجام این مطالعه با ۱۴ صاحبنظر در حوزه زنان، جنسیت و ارتباطات، مصاحبه عمیق انجام دادیم تا هم وضع موجود را بشناسیم و هم بتوانیم ظرفیت های بالقوه این شبکه ها را در جهت توانمند شدن زنان، شناسایی کنیم. یافته های تحقیق نشان می دهد شبکه های اجتماعی که شبکه سازی و سهولت در تبادل اطلاعات را تسریع می بخشند، پیامدهای قابل توجهی برای توانمند شدن زنان از جمله امکان خود اشتغالی، جسارت در اظهار خود، به اشتراک گذاری دانش و مهارت، افزایش خودآگاهی جنسیتی و روحیه مطالبه گری، بازاندیشی در هویت زنانه و ... را نیز به همراه دارند. با این وجود، به نظر می رسد دولت و نهادهای سیاست گذار در اعمال سیاستگذاری مناسب در جهت بهره وری از قابلیت های شبکه های اجتماعی هنوز به موفقیتهای لازم دست نیافته اند و با مقاومتی که ناشی از اتخاذ رویکرد سیاسی نسبت به این شبکه ها دیده می شود، ظرفیت های واقعی شبکه ها به هدر رود و جنبه های سطحی این شبکه ها از جمله تبادل عکس و متن و سرگرمی برای کاربران پر رنگ شود.

کلیدواژه‌ها

- احمد آبادی پور. لیلا و بامداد. هانیه. (۱۳۹۵). «امور زنان و خانواده در برنامه ششم توسعه اقتصادی، اجتماعی و فرهنگی جمهوری اسلامی ایران (۱۳۹۵-۱۳۹۹)»، مجموعه گزارشات امور زنان و خانواده در برنامه ششم توسعه، تهران: معاونت امور زنان و خانواده، معاونت برنامه ریزی و هماهنگی.
- سازمان برنامه و بودجه. (۱۳۷۴). قانون برنامه دوم توسعه، اجتماعی و فرهنگی جمهوری اسلامی ایران، تهران: سازمان برنامه و بودجه.
- سایت مرکز آمار ایران .(۱۳۹۵). «جمعیت کشور بر حسب جنس در نقاط شهری و روستایی به تفکیک استان»، مرکز آمار ایران. بازنشانی شده در: ۲۱، اسفند، ۱۳۹۷، ۱۰:۴۰ به نشانی
 
- سواری. مسلم و دیگران. (۱۳۹۲). «نقش منابع و کانال های ارتباطی و اطلاعاتی در توانمندسازی زنان روستایی شهرستان دیواندره»، پژوهش های روستایی. تابستان، دوره ۴، شماره ۲، ۳۶۵-۳۸۴.
- صادقی فسایی. سهیلا و کلهر. سمیرا. (۱۳۸۶). «ابعاد شکاف جنسیتی و میزان تحقق کاهش آن در برنامه سوم توسعه»، پژوهش زنان. پاییز، دوره ۵، شماره ۲، ۵-۲۸.
- صیاد بیدهندی. لیلا و دیگران.  (۱۳۹۲). «بررسی قابلیت های فناوری اطلاعات و ارتباطات در توانمند سازی زنان روستایی مطالعه موردی: بخش مرکزی شهرستان لاهیجان»، مطالعات میان رشته ای در علوم انسانی. تابستان، دوره ۴، شماره ۳، ۱۱۹-۱۴۶.
- فلیک. اووه. (۱۳۹۰). درآمدی بر تحقیق کیفی. ترجمه: هادی جلیلی، چاپ سوم، تهران: نشر نی.
- کولایی. الهه و حافظیان. محمد حسین. (۱۳۸۵). «نقش زنان در توسعه کشورهای اسلامی»، پژوهش زنان. تابستان، دوره ۱۴، شماره ۱ و ۲، ۳۳-۶۰.
- لیندلاف. تامس و تیلور. برایان. (۱۳۸۸). روش های تحقیق کیفی در علوم ارتباطات، ترجمه: عبدالله گیویان، چاپ اول، تهران: همشهری.
- محمودیان. حسین و رشوند. مرجان. (۱۳۹۰). «مشارکت زنان در نیروی کار در ایران: سطح، روند و عوامل اجتماعی و جمعیتی مرتبط»، نامه انجمن جمعیت شناسی ایران. پاییز و زمستان، شماره ۱۲، ۱۲۲-۱۴۰.
- مرشدی. لاله و کاظمی. حسین. (۱۳۹۲). «نقش فناوری های اطلاعات و ارتباطات در توانمندسازی زنان روستایی شهرستان مرودشت»، پژوهش های ترویج و آموزش کشاورزی. بهار، دوره ۶، شماره ۱، ۳۵- ۴۵.
- منصور. جهانگیر. (۱۳۸۸). قانون برنامه چهارم توسعه اقتصادی، اجتماعی و فرهنگی جمهوری اسلامی ایران، تهران: نشر میزان.
 
-          Baden S, Oxaal Z (1997). Gender and Empowerment: Definitions, Approaches and Implications for Policy. BRIDGE (development - gender), Report No.40. Brighton, UK: Institute of Development Studies.
-          Baden S, Reeves H (2000). Gend. and Dev. Concepts and Definitions. BRIDGE (development - gender), Report No. 55. Brighton, UK: Institute of Development Studies.
-          Bala, Pankaj (2017), “Media: A great tool to accelerate the process of Women Empowerment”, Journal of Humanities and Social Science, 22. 61-65.
-          Brodman, J., & Berazneva, J. (2007). “Transforming opportunities for women entrepreneurs”. Information Technologies and International Development, Special issue on Women's Empowerment and the Information Society, 4(2), 3–10.
-          Dejene A (2003). “Integrated Natural Resources Management to Enhance Food Security: The Case for Community-Based Approaches in Ethiopia”. Working Paper No.16. Rome: Food and Agriculture Organization of the United Nations.
-         Financial Tribune. (2018). “Latest Data on Iran: Surge in Social Media Use”, Financial Tribune. Retrived March 11, 2019 from: https://financialtribune.com/articles/sci-tech/81536/latest-data-on-iran-surge-in-social-media-use
-          Flangan, Mary and Austin, Booth, eds. 2002. Reload: Rethinking Women +Cyberculture, Cambridge, Mass: MIT Press.
-          Green, E. and Adam, A. (eds), 1999. “Editorial Comment, Information”, Communication & Society, vol. 2, no. 4, pp. v–vii

-          Kabeer, N. 2001. “Resources, agency, achievements: reflections on the measurement of women’s empowerment. In Discussing women’s empowerment – theory and practice”, B. Sevefjord et al. SIDA Study No. 2, 2001. http:// www.sida.se/Sida/articles/10200- 10299/10273/studies3_.pdf
-          Kemp, S. and Squires, J. (eds), 1998. Feminisms: An Oxford Reader, Oxford, Oxford University Press.
-          Khan, E. A. & Moin, A. (2013). “Women Empowerment: Role of New Media”. Retrieved from http://www.ocwjournalonline.com/Adminpanel/product_images/7f2535d7e476506d7e2a368e4bdb220c.pdf.
-          Miller, Jean Baker (1976). Toward a New Psychology of Women, Beacon Press.
-          Nord, J. H., Paliszkiewicz, J., Grubljesuc, T., Scarlat, C., & Svanadze, S., (2015), “Women’s empowerment: Social technologies in Slovenia, Romania, and Georgia”. Online Journal of Applied Knowledge Management. Volume 3, 128-150.
-          Nord, J. H., Riggio, M. T., &Paliszkiewicz, J., (2017), “Social and Economic Development through Information and Communications Technologies: Italy”. Journal of Computer Information Systems. 57. 278-285.
-          Ogato GS (2013). “The Quest for Gender Responsive Information Communication Technologies (ICTs) Policy in Least Developed Countries: Policy and Strategy Implications for Promoting Gender Equality and Women‟s Empowerment in Ethiopia”. Int. J. Info. Technol and Bus. Manag. 15(1): 23-44.
-         Sayers, T. M. (1998). “Cyberfeminism in Canada: Women, Women’s Organization, the Moment and Internet Technology” (Master thesis). Queen’s University, Canada.
-         Shirazi, Farid, (2012), “Information and Communication Technology and Women Empowerment in Iran”. Telematics and Informatics, Volume 29, 45-55.
-         Sze, Kit (2003). “When Cyberfeminism Meets Chinese Philosophy: Computer, Weaving, and Women”. Gender, Technology and Development Journal, 7(3), 379-397.
-         Van Zoonen, L. (2002). “Gendering the Internet: Claims Controversies and Cultures”. European Journal of Communication, 17(1), 5-23.
-         Wajcman, Judy (2009). “Feminist Theories of Technology”, Cambridge Journal of Economics, 34. 143-152.