مطالعات فرهنگی و ارتباطات

نویسندگان

1 کاندیدای دکتری تخصصی روابط بین‌الملل، دانشکده ادبیات و علوم انسانی، دانشگاه گیلان، ایران

2 استاد روابط بین الملل دانشگاه گیلان

چکیده

استفادۀ سیاسی از فناوری‌های نوین ارتباطی و به‌خصوص شبکه‌های اجتماعی اینترنتی در روابط بین‌الملل در دهۀ اخیر، بیش از پیش باب شده است، از این رو، بررسی تأثیرات این امر، نه‌تنها برای پژوهشگران علاقه‌مند، بلکه برای سیاست‌پیشه‌گان و تصمیم‌گیرندگان کشور نیز از اهمیت اساسی برخوردار است تا بتوانند به‌درستی ابعاد این پدیدۀ نوین را درک کرده و عملکردی مناسب در مقابل آن داشته باشند. در این راستا تحلیل تحولات بین‌المللی نگرشی جدی با توجه به تأثیرگذاری اینترنت را می‌طلبد، چنانکه در تحولات اخیر خاورمیانه که آن را به اسمی چون «بهار عربی» و «بیداری اسلامی» می‌خوانند، وجود شبکه‌های اجتماعی در روند شکل‌گیری و کنشگری معترضان اقتدارگرایی تأثیرگذار بود. براین اساس، در این تحقیق سعی شده است با گردآوری مطالب به‌صورت کتابخانه‌ای و تحلیل آنها به‌صورت کاربردی ،ماهیت شبکه‌های اجتماعی و تأثیرگذاری بر نقش دولت‌ها در روابط بین‌الملل مورد بررسی قرار گیرد. دورۀ زمانی این مقاله از سال 2004 و ظهور فیسبوک تا سال 2017 که دراین بین انقلابات خاورمیانه نیز اتفاق افتادند-، در بر می‌گیرد. سؤال ما این‌گونه مطرح می شود که تأثیرگذاری شبکه‌های اجتماعی در روابط بین‌الملل (خاصه دولت‌های خاورمیانه که از سال 2010 تا کنون دچار تحولات و تغییرات هستند) چگونه ارزیابی می شود؟ فرضیه ما نیز بر این قول است که تأثیرگذاری شبکه‌های اجتماعی در روابط بین‌الملل در قرن بیست و یکم غیرقابل کتمان است

کلیدواژه‌ها

- الوند، فاطمه، (1390)، شبکه‏های اجتماعی و تحولات خاورمیانه، نشریۀ روابط فرهنگی؛ شمارۀ 1، شهریور.
- چاووشی، محمد صادق؛ دانشوری، حسین، (1381)، «تروریسم در فضای سایبر»، مدرسه حقوق؛ 75.
- حبیب‌زاده، طاهر، (1391)، حقوق فناوری اطلاعات، چاپ اوّل، تهران: مرکز پژوهش‌های مجلس، جلد اوّل.
حبیب، کمال السعید، (٢٠٠٢)، الحرکة الإسلامیة من المواجهة إلى المراجعة، القاهرة: مکتبة مدبولی.
- خانیکی، ‏هادی، (1391)، جنبش‏های ضد دیکتاتوری در غیاب جامعۀ مدنی، ماهنامه نسیم بیداری؛ شمارۀ 26، اردیبهشت.
- قاجار قیونلو ، سیامک، (1391)، مقدمۀ حقوق سایبر، چاپ اوّل، تهران: نشر میزان.
- کاستلز، مانوئل، (1389)، عصر اطلاعات (ظهور جامعۀ شبکه‌ای)، مترجمان: احد علیقلیان و افشین خاکباز، تهران: انتشارات طرح نو، چاپ ششم، جلد اوّل.
-  نش، کیت. (1389)، جامعه‌شناسی سیاسی معاصر، ترجمه: محمدتقی دلفروز، نشر کویر
- Allagui, Ilhem. (2017). Internet in the Middle East: an asymmetrical model of development, Internet Histories:Digital Technology, Culture and Society. (1-2)1.
- Andrew Bourne، Paul: (2010). Unconventional political participation in a Middle income Developing Country, Current Research Journal of Social Sciences. 2(3): .196-203.
 - Bell, Wendell. (1998). "Foundations of Futures Studies: Volume 1: History, Purposes, and Knowledge", (Human Science for a New Era Series), 1st Edition, New York, Rutledge.
- Boyd, d. m., & Ellison, N. B. (2007)." Social network sites". Journal of Computer-Mediated Communication, V13, article 11.
-- Castells, Manuel (1999) the Rise of the Network Society: The Information Age: Economy, Society and Culture, Volume 1.
- Dalacoura, Katerina. (2012). "The 2011 uprisings in the Arab Middle East: political change and geopolitical implications". International Affairs, 88(1): .63-79
- Du Y. R. (2016). Same events, different stories: Internet censorship in the Arab Spring seen from China. Journalism and Mass Communication Quarterly,93(1), 99-117.
- Elena, M. (2016). Framing international media in the face of social movements: CNN and Al Jazeera English in the fall of Morsi. Communication and Society, 29(3), 119-130.
- “Egypt: Introductory Survey”; in The Europa World Year Book 2011; 52nd edition; Vol. 1; London & New York: Routledge.
- Howard, P.N., Duffy, A., Freelon, D., Hussain, M., Mari, W.&Mazaid, M. (2011). Opening Closed Regimes: What Was the Role of Social Media During the Arab Spring?. Seattle: PIPTI. Retrieved May 22, 2012 from http://pitpi.org/index.php/11/09/2011/opening-closed-regimes-what-was-the-role-of-social-media-during-the-arab-spring/
- Orr, Allison. (2007), "Political Participation and Web 2.0". University of New South Wales, 1-16.
- Stepanova, Ekaterina. (2011). "The Role of Information Communication Technologies in the “Arab Spring”: Implications beyond Region. PONARS Eurasia Policy Memo. May. No. 159.
- Sebastián Valenzuela, NamsuPark and Kerk F. Kee. (2008). " Lessons from Facebook: The Effect of Social Network Sites on College Students’ Social Capital". Submitted to the 9th International Symposium on Online Journalism Austin, Texas, April 4-5.
-  Vecchione, M., Caprara, G. V. (2009). Personality determinants of political participation: The contribution of traits and self-efficacy beliefs. Personality and Individual Differences, 46, 487-492.