مطالعات فرهنگی و ارتباطات

نویسندگان

1 دانشگاه شاهد

2 مدیر گروه روان شناسی اجتماعی پژوهشگاه علوم انسانی و مطالعات اجتماعی جهاد دانشگاهی

چکیده

مطالعات فرهنگی رشته‌ای نسبتاً جدید درمیان رشته‌ها و گرایش‌های گوناگون علوم اجتماعی است که در دنیا مطرح شده است و این رشته در ایران پس از ورود به دانشگاه چالش‌های بسیاری را ایجاد کرده است تا جایی که برخی از جامعه‌شناسان آن را جایگزین جامعه‌شناسی دانسته‌اند وسخن از مرگ جامعه‌شناسی به میان می‌آورند. جامعه‌شناسی مردم‌مدار هم نوع جدیدی از جامعه‌شناسی است و می‌خواهد فاصلهٔ ایجاد شده بین جامعه‌شناسی و مردم را پر کند. به بیان دیگر آن‌چه که در جامعه‌شناسی مردم‌مدار و مطالعات فرهنگی دارای اهمیت می‌باشد، توجه به مردم و زندگی و فرهنگ آن‌ها است هر دو گرایش مدعی هستند که مردم و فرهنگ مورد بی‌توجهی جامعه‌شناسی رسمی و رایج قرار گرفته‌است. بر اساس یافته‌های این پژوهش، مهم‌ترین نقاط اشتراک مطالعات فرهنگی و و جامعه‌شناسی مردم‌مداردر بحث رهایی‌بخشی، توجه به فرهنگ، عدم نظریه‌پردازی، داشتن روش کیفی، نداشتن هنجار ذاتی، انتقادی بودن است واین دو در زمینهٔ فرادانشگاهی بودن، توجه به همه طبقات مردم تا حدودی با هم تفاوت دارند. از این رو ضمن توضیح نوع نگاه مطالعات فرهنگی و جامعه‌شناسی مردم‌مدار به مقولات ذکر شده، به وجوه اشتراک و افتراق نگاه آن‌ها پرداخته شده است. همچنین به لحاظ هستی‌شناختی و معرفت‌شناختی نیز مورد بررسی قرار گرفته‌اند.

کلیدواژه‌ها

- اباذری، یوسف (1387) خِرد جامعه‌شناسی، تهران: نشر طرح نو، چاپ دوم.
- ---------- (1380) «رولان بارت و اسطورهٔ مطالعات فرهنگی»، مجلهٔ ارغنون، شمارهٔ 18، از 137 تا 157.
- ابرکرامبی، نیکولاس (1392) درآمدی بر جامعه‌شناسی، ترجمهٔ هادی جلیلی، تهران: نی.
- استوری، جان (1389)مطالعات فرهنگی دربارهٔ فرهنگ عامه، ترجمهٔ حسین پاینده، آگاه، چاپ دوم.
- اینگلیس، دیوید (1390) «دوقلوهای در حال نزاع: جامعه‌شناسی، مطالعات فرهنگی، گوناگونی و همسانی»، ترجمهٔ علی صباغی، نشریهٔ برگ فرهنگ، شماره 23، 60- 87.
- بارکر، کریس (1391)مطالعات فرهنگی نظریه و عملکرد، مترجمان مهدی فرجی و نفیسه حمیدی، تهران: پژوهشکدهٔ مطالعات فرهنگی و اجتماعی، چاپ دوم.
- ---------- (1386) مسائل محوری در مطالعات فرهنگی، ترجمهٔ عباس کاظمی، مطالعات فرهنگی: دیدگاه‌ها و مناقشات، گزینش و ویرایش مقالات محمد رضایی، تهران: جهاد دانشگاهی، چاپ اول.
-باومن، زیگمونت (1388)اشارت‌های پست مدرنیته، ترجمهٔ حسن چاوشیان، تهران: انتشارات ققنوس، چاپ دوم.
- بوراووی، مایکل (1394) درباب جامعه‌شناسی مردم‌مدار، ترجمهٔ بهرنگ صدیقی، جامعه‌شناسی مردم‌مدار: جامعه‌شناسی در قرن بیست و یکم، ترجمهٔ بهرنگ صدیقی و همکاران، تهران: نشر نی، چاپ اول.
- ----------- (1394)میدان جامعه‌شناسی، ترجمهٔ بهرنگ صدیقی، جامعه‌شناسی مردم‌مدار: جامعه‌شناسی در قرن بیست و یکم، ترجمهٔ بهرنگ صدیقی و همکاران، تهران: نشر نی، چاپ اول.
- ----------- (1386) «دربارهٔ جامعه‌شناسی مردم‌مدار»، ترجمهٔ نازنین شاهرکنی، مجلهٔ جامعه‌شناسی ایران، بهار 1386، شماره 29، از 168 تا 201.
- ----------- (1387) «کدام جامعه‌شناسی؟ کدام جامعه‌شناس؟»، گزارش سخنرانی مایکل بوراووی، ترجمهٔ ساناز صفایی،آیین، 1387، شماره 16، از 83.
- بنت، تونی و یان کرایب (1384) فلسفهٔ علوم اجتماعی: بنیادهای فلسفی تفکر اجتماعی، ترجمهٔ شهناز مسمی‌پرست و محمود متحد، تهران: نشر آگه.
- پاینده، حسین (1385) «بررسی یک آگهی تلوزیونی از منظر مطالعات فرهنگی»، فصلنامهٔ مطالعات فرهنگی و ارتباطات، شماره 5 از 1 تا 12.
توفیق، ابراهیم (1393) مبانی معرفت شناختی و روش شناختی علوم فرهنگی در سنت آلمانی: بررسی کوشش‌های تأسیسی دیلتای و ریکرت، درآمدی بر روش­شناسی مطالعات فرهنگی، به اهتمام حسین میرزایی، تهران: پژوهشکدهٔ مطالعات فرهنگی و اجتماعی، چاپ اول.
- جانسون، ریچارد (1386) بازآفرینی مطالعات فرهنگی: یادی از بهترین تفسیر، ترجمهٔ علی حاجلی، مطالعات فرهنگی: دیدگاه‌ها و مناقشات، گزینش و ویرایش مقالات محمد رضایی، تهران: جهاد دانشگاهی، چاپ اول.
- جیمسون، فردریک (1386) دربارهٔ مطالعات فرهنگی، ترجمهٔ جمال محمدی، مطالعات فرهنگی: دیدگاه‌ها و مناقشات، گزینش و ویرایش مقالات محمد رضایی، تهران: جهاد دانشگاهی، چاپ اول.
- روجیک، کریس (1390)مطالعات فرهنگی، ترجمهٔ علی علوی، تهران: نشر ثانیه، چاپ اول.
- رضایی، محمد (1388) «ملاحضات روش‌شناختی در مطالعات فرهنگی»، مطالعات اجتماعی ایران، دورهٔ 3، شماره 4، از 145 تا 172.
------------ (1394) «میراث‌های نظری استوارت هال برای مطالعات فرهنگی ایرانی»، خبرنامه انجمن جامعه‌شناسی آموزش و پرورش ایران، شماره 17، 1-9.
- زاسمن، رابرت و جویا میسرا (1394) مقدمه، ترجمهٔ بهرنگ صدیقی، جامعه‌شناسی مردم‌مدار: جامعه‌شناسی در قرن بیست ویکم، ترجمهٔ بهرنگ صدیقی و همکاران، تهران: نشر نی، چاپ اول.
- زونیک، لوکا (1390) «به سوی چشم‌اندازی جدید در مطالعات فرهنگی، خوشبختی و مشکلات عاطفی و معنوی در جوامع غربی معاصر»، ترجمهٔ ارسطو میرانی، برگ فرهنگ، شمارهٔ 23، از 200 تا 219.
- سیدمن، استیون (1392)کشاکش آرا در جامعه‌شناسی، ترجمهٔ هادی جلیلی، تهران: نشر نی، چاپ ششم.
- ---------- (1386) نسبی کردن جامعه‌شناسی: چالش مطالعات فرهنگی، ترجمهٔ جمال محمدی، مطالعات فرهنگی: دیدگاه‌ها و مناقشات، گزینش و ویرایش مقالات محمد رضایی، تهران: جهاد دانشگاهی، چاپ اول.
- شریعتی، سارا (1389) «تقصیر ولتر است»، مجلهٔ مهرنامه، سال اول، شماره 5، از 55 تا 57.
- پترسون، اورلاندو (1394) دربارهٔ جامعه‌شناسی مردم‌مدار، ترجمهٔ کاوه اکبری، جامعه‌شناسی مردم‌مدار، ترجمهٔ بهرنگ صدیقی و همکاران، تهران: نشر نی، چاپ اول.
- کچوئیان، حسین (1387) از تجدد تا مابعد تجدد، از جامعه‌شناسی تا مطالعات فرهنگی: مطالعهٔ فرهنگی مطالعات فرهنگی، مطالعات فرنگی، مصرف فرهنگی و زندگی روزمره در ایران، به اهتمام عباس کاظمی، تهران: نشر جهاد دانشگاهی، چاپ اول.
- گیبسون، مارک و جان هارتلی (1386) چهل سال مطالعات فرهنگی: مصاحبه‌ای با ریچارد هوگارت، ترجمهٔ وحید طلوعی و مریم کبیریان، مطالعات فرهنگی: دیدگاه‌ها و مناقشات، گزینش و ویرایش مقالات محمد رضایی، تهران: جهاد دانشگاهی، چاپ اول.
- صدیقی، بهرنگ (1390) «جامعه‌شناسی و مطالعات فرهنگی: تقابل، توافق یا تعامل؟»، فصلنامهٔ مطالعات فرهنگی و ارتباطات، سال هفتم، شماره 24 (علمی پژوهشی)، از 11 تا 38.
- --------- (1393) «قرابت/غرابت جامعه‌شناسی مردم‌مدار و حوزهٔ عمومی»، مجلهٔ جامعه‌شناسی ایران، دورهٔ پانزدهم، شماره 4، از 30-53.
- فاضلی، نعمت ا...(1391) «تیره و تبار مطالعات فرهنگی»، سورهٔ اندیشه، شماره 62 و 63، از 150 تا 155.
- فرهادپور، مراد (1377) عقل افسرده، تهران: نشر هرمس.
- فیسک، جان (1380) «فرهنگ و ایدئولوژی»، ترجمهٔ مژگان برومند، مجلهٔ ارغنون، شماره 19،117-126
- کنوبلاخ، هوبرت (1391)مبانی جامعه‌شناسی معرفت، ترجمهٔ کرامت ا... راسخ، تهران: نشر نی، چاپ دوم.
- لوین، لین اسمیت (1394) آیا به جامعه‌شناسی مردم‌مدار نیاز داریم، ترجمهٔ افسانه قره‌داغی، جامعه‌شناسی مردم‌مدار: جامعه‌شناسی در قرن بیست و یکم، ترجمهٔ بهرنگ صدیقی و همکاران، تهران: نشر نی، چاپ اول.
- میلنر، آندرو، جف براویت (1392)درآمدی بر نظریهٔ فرهنگی معاصر، تهران: ققنوس، ترجمهٔ جمال محمدی، چاپ چهارم.
- میلز، چارلز رایت (1391)بینش جامعه‌شناختی، ترجمهٔ عبدالمعبود انصاری، تهران: شرکت سهامی انتشار، چاپ پنجم.
- میلز، سارا (1382) گفتمان، ترجمهٔ فتاح محمدی، اراک: انتشارات هزارهٔ سوم.
- هال، استوارت (1386) مطالعات فرهنگی و میراث‌های نظری آن، ترجمهٔ محمدرضایی، مطالعات فرهنگی: دیدگاه‌ها و مناقشات، گزینش و ویرایش مقالات محمد رضایی، تهران: جهاد دانشگاهی، چاپ اول.
-    Mimi White and James Schwoch(2006). Question of Method, in Cultural Studies, Oxford: Blackwell Publishing.
-    Mellor, Adrian(1992), Discipline and Punish: Cultural Studies at the Crossroads. Media, Culture and Society14: 663-70.
-    Burawoy, Michael(2005). Respon to: Public Socilogy: Populish Fad or Path To Renewal The Britishfournal of Socilogy,v 56.Issue3.
-    Wolf, Janet(1991). Culture Studies and the Sociology of Culture, Contemporary Sociology,28(5): 499-507.
-    Boyns,David, and JESSE FLETCHER(2005). Reflections on Public Sociology: Public Relations, Disciplinary Identity, and the Strong Program in Professional Sociology, The American Sociologist,5-26.
-    Burawoy,Michael,,UniversityofCalifornia,Berkeley.PublicSociologies:Contradictions, Dilemmas, and Possibilities.Published by: University of North CcarolinaPress.jun…2004.pp.1603-1618.
-    Burawoy, Michael, William gamson, Charlotte ryan, Stephen pfohl, Diane Vaughan,2004. Public Sociologies: A Symposium from Bostoncollge, Social Problems,51, 103-130.
-    Goldenberg, Avi and Axel van den Berg(2009). What Do Public Sociologists Do? A Critique of Burawoy, Canadian Journal of Sociology/Cahiers Canadiens de Sociologie 34(3), 765- 802.
-    Couldry, Nick(2010). Sociology and Cultural Studies: an Interrupted Dialogue, Routledge, Abingdon, pp. 77-86.
-    Saukko, Paula(2003). Doing Research in Cultural Studies An Introduction to Classical and New Methodological Approaches, SAGE Publications, First Published, London.
-    Wolff, Janet(1999). Cultural Studies and the Sociology of Culture, Contemporary Sociology, 28(5): 499-507.
-    Baron, Steve(1989). The Study of Culture: Cultural Studies and British Sociology Compared, Acta Sociologica, 28(2): 71-85.