مطالعات فرهنگی و ارتباطات

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 گروه تاریخ و باستانشناسی- دانشکده ادبیات و علوم انسانی- دانشگاه آزاد اسلامی واحد تهران مرکزی - تهران - ایران

2 استادیار و عضو هیات علمی گروه تاریخ و باستانشناسی، واحد تهران مرکزی، دانشگاه آزاد اسالمی تهران، ایران

3 استاد و عضو هیات علمی گروه تاریخ، دانشگاه بین المللی امام خمینی )ره(، قزوین، ایران

چکیده

به دنبال جنبش روشنگری و سپس انقلاب فرانسه، رقابت بین قدرت‌های بزرگ اروپائی برای دسترسی به ایران شدت گرفت، در سوی دیگر طیف هم روسیه تزاری قرار داشت. برخلاف روسیه که با ابزار نظامی راه خود را به سوی اروپا و شرق دور باز می‌کرد، قدرت‌های اروپائی با اندیشه‌های عصر روشنگری و سرمایه‌گذاری اقتصادی اهداف خود را به پیش می‌بردند. همزمان در ایران برخی روشنفکران ظهور کردند که همان اهداف جنبش روشنگری را سرلوحه فعالیت‌های خود قرار دادند. آنها با هدف پیشرفت ایران تلاش می‌کردند برخی آموزه‌های جدید مثل حکومت قانون را در ایران رواج دهند. تصور بر این بود که اگر ایران هم راهی را بپیماید که در اروپا پیموده شده، به زودی ترقی و تعالی از راه می‌رسید. این دسته افراد نه تنها نسبت به الزامات تمدن جدید توجه لازم را نداشتند، بلکه به این مقوله توجه نکردند که تمدن جدید سویه‌ای استعماری هم دارد که مقارن و ملازم اندیشه‌های جدید است. مقاله حاضر با روشی توصیفی-تحلیلی نشان می‌دهد که این دسته روشنفکران با این مقوله‌ها، برخوردی انتقادی نداشتند و در نتیجه به جای تأسیس اندیشه طبق الزامات کشور، راه تقلید از چیزی را در پیش گرفتند که در صورت موفقیت هم نمی‌توانست ایران را نسبت به خطر استعمار بیمه کند.

کلیدواژه‌ها

  •  

    • Adamiat, F. (1970) Andishehaye Mirza Fathali Akhoundzadeh, Tehran, Iran: Kharazmi (In Persian)
    • Adamiat, F. (2006) Andisheh-e Taraghi & Hokoomat-e Ghanoon Asre Sepahsalar, Tehran, Iran: Kharazmi (In Persian)
    • Akhoundzadeh, F. (1976) Maktoobat-e Kamal-aldowleh, by Hamid Mohammadzadeh, Tehran, Iran: Agah (In Persian)
    • Akhoundzadeh, F. (1978) Alefba-y Jadid & Maktoobat, by Hamid Mohammadzadeh. Tehran, Iran: Ehiae  (In Persian)
    • Arberry, Arthour John, (1944) Jonse Irani, Rozegare no Magazine, No.1, London, UK (In Persian)
    • Bok, Hilary. (2014). “Montesquieu”. The Stanford Encyclopedia of philosophy. Edward N. Zalta (ed)
    • Chaninove , Braian. (1978) Tarikhe Russieh az Aghaz ta Enghelebe October, Translated by Khanbaba Bayani, Tehran, Iran: Tehran University Press (In Persian)
    • Fraser, James Bailli, Narrative of A Journey into Khorasan in the years 1821 and 1822, London, Longman, 1825.
    • Gibbon, Edward. (1347), Enhetat va soghot-e Emperatori-e Rom, Translate by Abulghasem Taheri, Tehran, Iran: Franklin (In Persian)
    • Hadidi, Javad. (1963), Islan az nazare Volter pholsoph va nevisandeh-I Faransavi, Mashhad, Iran: Mashhad University Press (In Persian)
    • Hegel, Georg Wilhelm Ferderich. (1387) Khodaygan va Bandeh, translated by Hamid Enaiat, Tehran, Kharazmi: Iran (In Persian)
    • Hourani, Albert, »Islam and the Philosophers of History«, Middle East Studies, vol. 3, 1967.
    • Kant, Immanuel, The Metaphysics of Moral, trans. Mary J. Gregor, Cambridge, Cambridge University Press, 1991.
    • Majmoo-e asar-e Miraza Malkom khan. Collected by, Mohammad Mohit Tabatabaei, Tehran, Iran: Elmi (In Persian)
    • Mazlish, Bruce. (1393) Bonyad-haye tarikhi va cheshmandaz-haye olum-e ensani, translated by Javad Alizadeh, Tehran, Iran: Akhtaran (In Persian)
    • Mill, Juhn Stuart, On Liberty and Other Essays, Oxford University Press, Oxford, UK.
    • Montesquieu, Charles de. (1349), Rooh al-qavanin, translated by Aliakbar Mohtadi, Tehran, Iran: Amirkabir (In Persian)
    • Montesquieu, Charles de. (1387), Nameha-I Irani, translated by Mohammad Majlesi, Tehran, Iran: Donya-I No. (In Persian)
    • Moshir al-Dowleh, Mirza hassan pirnia. (1319), Hoqoq-e Bein-al-melal, Tehran, Iran: Dar al-tebae madreseh siyasi. (In Persian)
    • Mostashar al-Dowleh, Mirza Yousef khan, Yek Kalameh, Collected by Baqer Momeni, Tabriz, Iran: Ehyaa (In Persian)
    • Mostashar al-Dowleh, Mirza Yousef khan. (1323) Resaleh Yek Kalameh, Iran (In Persian)
    • Nateq, Homa. (1356) Farangi va Farangi Maabi, Alephba journal, No.6, Tehran, Iran (In Persian)
    • Porter, Roy. (1998) Moghadameh-ei bar Roshanfekri, translated by Saeid Moghadam, Tehran, Iran: Nikaein (In Persian)
    • Protti, James L. (1994) Oloohiat va Heidegger, translated by, Mohammad reza Jouzi, Tehran, Iran: Hekmat (In Persian)
    • Saeid, Edward. (1382), Shargh shenasi, translated by Abdolrahim Govahi, Tehran, Iran: Daftare Nashre Farhange Eslami (In Persian)
    • Tamanaha, Brian Z. On the Rule of law; History, Politics, Theory, Cambridge University Press, Cambridge, UK.
    • Tignor, Robert L., »Lord Cromer on Islam«, in the Muslim World, 52, Issue 3, 1962.
    • Weinrib, Ernest J. ACampinion to Philosophy of Law and Legal Theory. Ed. Dennis Michael Patterson, Wiley Blackwell. 2010.
    • Wolff, Joseph, Narrative of A Mission to Bokhara in the Years 1843 to 1845, London, Saunders, Otley & Co., 1961.
    • Young, David (1978). Montesquieu's View of Despotism and His Use of Travel Literature in: “The Review of Politics”, Cambridge University Press. Vol. 40, No. 3
    • Zakaria, Fareed. (2011), Ayandeh, Azadi,; Olaviat Liberalism bar Democracy, translated by Amirhossein Nowroozy, Tehran, Iran: Tarheno (In Persian)
    •