مطالعات فرهنگی و ارتباطات

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 استاد بخش جامعه شناسی و برنامه ریزی اجتماعی دانشکده اقتصاد، مدیریت و علوم اجتماعی دانشگاه شیراز،نویسنده مسئول

2 کارشناس ارشد جامعه شناسی، دانشگاه شیراز

3 استادیار بخش گردشگری و هتلداری دانشکده اقتصاد، مدیریت و علوم اجتماعی، دانشگاه شیراز

چکیده

با نگاهی به وضعیت رسانه‌ها و مطبوعات در کشورهایی که نرخ فساد در آن‌ ها پایین است، به‌خوبی می‌توانیم به نسبت تعریف‌شده بین نقش مطبوعات و رسانه‌ها در مبارزه با فساد پی ببریم. از آنجا که نهادینه شدن فساد در کشور باعث دور شدن کشور از مسیر توسعه شده است، در این تحقیق به دنبال شناسایی گرایش‌ها مختلف فساد در گفتمان‌های نوشتاری و گفتاری روزنامه‌ها هستیم و می‌خواهیم نشان دهیم که چگونه این مسئله با ایدئولوژی‌های که در تولید اخبار نهفته است همخوان است. از چهار روزنامه وطن امروز، شرق، اعتماد، کیهان، جهت انجام مطالعه استفاده‌شده است و از هرکدام ازاین‌روزنامه‌ها بر اساس نمونه نظری، تعدادی متن به‌عنوان نمونه جهت تحلیل و تفسیر مسئله فساد انتخاب‌شده‌اند. جهت پاسخگویی به سؤالات تحقیق از روش‌های تحلیل نظام گذرایی هالیدی استفاده‌ گردید.از طریق نظام گذرایی هالیدی و همچنین الگوی برجسته‌سازی و حاشیه‌رانی به دنبال تحلیل تیترها و عناوین خبری پیرامون فساد در هرکدام از روزنامه‌ها بوده‌ایم. ما به دنبال پاسخ به این سؤال هستیم که چگونه هرکدام از روزنامه‌ها از طریق تکنیک‌های مختلف به معرفی افراد، نهادها و سازمان و گفتمان‌های درگیر فساد می‌پردازند.نتایج حاکی ازاین می باشد که مطبوعات خنثی و بی‌طرف نیستند و هرکدام از روزنامه‌ها به بازنمایی مسائل مورد دلخواه که با منافع آن‌ها منطبق بود، پرداخته اند و تمام تلاش روزنامه‌ها در بازتاب فساد، برجسته‌سازی فسادهای منتسب به دیگری مقابل و در مقابل، به حاشیه بردن و عدم توجه به فسادهای گفتمان خودی بوده است.

کلیدواژه‌ها

 
آقازاده، فردوس (1390) تحلیل گفتمان انتقادی. تهران: شرکت انتشارات علمی و فرهنگی.
افضلی، عبدالرحمن (1390) فساد اداری و تأثیر آن بر توسعه: علل، پیامدها و راهکارهای برون‌رفت، مجله حقوق بین‌المللی، دوره 28، شماره 45، صص 264-235.
ایمان، محمدتقی (1393) روش‌شناسی تحقیقات کیفی، شیراز: پژوهشگاه حوزه و دانشگاه.
بخارایی، احمد و حمیدرضا غریبی (1393) «بررسی و نقد چارچوب تحلیلی مواجهه با فساد و رانت در مقالات فارسی‌زبان»، مجله مدیریت سازمان‌های دولتی، دوره 3، شماره 1، صص 38 -25.
 بیابانی، غلامحسین و بهنام ذوقی (1397) رسانه‌ها ابزاری برای ترویج شفافیت و مقابله با فساد سیاسی و مالی، رسانه، شماره 3، صص: 104-85.
تفنگ‌چی، سینا و هاجر کاظمی (1396) تحلیل گفتمان انتقادی سیاست‌های رسانه‌ای بی‌بی سی فارسی (مطالعه موردی: برنامه «صفحه 2 آخر هفته»)، مجله مطالعات رسانه‌ای، دوره 12، شماره 37-36، صص: 76-65.
حقیقتیان، منصور، کریمی‌زاده، سمیه؛ و جواد نظری (1391) برسی برخی عوامل اجتماعی مؤثر بر فساد اداری در سازمان‌های اداری شهر یزد، مجله پژوهشی علوم انسانی دانشگاه اصفهان، دوره 23، شماره4، صص 142-125.
ذوالفقاری، ابوالفضل، صابردمیرچی، حسین و عبدالرضا باقری بنجار (1396) بازنمایی جامعۀ مدنی در مطبوعات (تحلیل گفتمان جامعۀ مدنی در مطبوعات ایران در دوره 1393-1388)، جامعه شناسی نهادهای اجتماعی دوره سوم بهار و تابستان 1396 شماره 9، صص: 78-43.
رهنورد، فرج الله؛ طاهر پورکلانتری، حبیب الله؛ و اعظم رشیدی (1389) شناسایی عوامل مؤثر بر فساد مالی در بین کارکنان دستگاه‌های اجرایی، پژوهش‌نامه‌ای مدیریت اجرایی، علمی- پژوهشی، دوره 10، شماره1، صص51-35.
سازمان بین‌المللی شفافیت (2005) گزارش جهانی فساد اداری، تهران، معاونت امور مدیریت و منابع انسانی سازمان مدیریت و برنامه‌ریزی کشور.
علیزاده‌ثانی، محسن و علی‌اصغر فانی (1386) «تأثیر فساد اداری بر توسعه انسانی جوامع، اخلاق در علوم و فنّاوری»، دوره 2، شماره 1، صص24-17.
فان دایک، تون آدریانوس ( ۱۳۸۲ ) مطالعاتی در تحلیل گفتمان: از دستور متن تا گفتمان کاوی انتقادی، ترجمۀ پیروز ایزدی، و، تهران: وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی، مرکز مطالعات و تحقیقات رسانه‌ها.
فرکلاف، نورمان (1379) تحلیل انتقادی گفتمان، ترجمه فاطمه شایسته پیران، محمد نبوی و مهران مهاجر، تهران: وزارت فرهنگ ارشاد اسلامی، مرکز مطالعات و تحقیقات رسانه‌ها.
گولد، جولیوس و ویلیام کولب (1376) فرهنگ علوم اجتماعی. مترجم: باقرپرهام، تهران: مازیار.
 
Halliday, M. A. K. , & Hasan, R (1980) Text and Context: Aspects of Language in a Social-Semiotic Perspective. Sophia Linguistica: working papers in linguistics, (6) , 4-91.
Halliday, M. A. K (1994) 1994 An Introduction to Functional Grammar, London: Arnold. .
Halliday, M. A. K & Matthiessen. Ch (2004) , An Introduction to Functional Grammar, 3 rd Edition, London, Edward Arnold Publishers Ltd.
Isyaku, H. , Hasan, H. , & Kunalan, R (2016) A Study on the Use of Corruption Metaphors in the Online Media of Nigeria, Iraq and Malaysia. Journal of Applied Linguistics and Language Research, 3 (7) , 68-84.
Kuo, S. H., & Nakamura, M. (2005). Translation or Transformation? A Case Study of Language and Ideology in the Taiwanese Press. Discourse & Society16(3), 393-417.
Motlhasedi, N. , & Phiri, A (2015) The Effects of Mass Media on Corruption in South Africa: A MTAR-TEC Perspective.
 
Serra, D.  (2012), "Chapter 1 Experimental Research on Corruption: Introduction and Overview", Serra, D. and Wantchekon, L. (Ed.) New Advances in Experimental Research on Corruption (Research in Experimental Economics, Vol. 15), Emerald Group Publishing Limited, Bingley, pp. 1-11.
 
Simpson, P (2004) Stylistics: A Resource Book for Students. London, Routledge.
Thompson, Geoff (2004) , Introducing Functional Grammar, London: Arnold.