مطالعات فرهنگی و ارتباطات

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 دانشکده علوم اجتماعی دانشگاه تهران

2 دانشیار گروه جامعه‌شناسی دانشگاه تهران

3 استادیار موسسه مطالعات فرهنگی و اجتماعی وزارت علوم

4 استاد گروه جامعه شناسی دانشگاه تهران

چکیده

انسان ها در زندگی روزمره‎شان در موقعیت‎های تعاملی متعدد و متنوعی قرار می‎گیرند و در هرکدام از این موقعیت‎ها با پشتِسر گذاشتن فرایندهایی تصمیم می‎گیرند که چه واکنشی نشان دهند.انتخابِ‎کنشیِ یک کنش‎گرِ نوعی،در یک موقعیت تعاملی،به سه عامل اصلی یعنی ویژگی‎های شخصیتی کنش‎گر،موقعیت‎اجتماعی او و پیشینة فرهنگی‎اش، بستگی دارد.
این مقاله درصدد است تا در چارچوب رویکرد روش شناسی مردم و با استفاده از ابزار مصاحبه عمیق و نیمه ساختاریافته و مطالعات اسنادی، نشان دهد که چگونه زنان و مردان طبقه متوسط ساکن شهر تهران که بین 30 تا 40 سال سن دارند، در زندگی روزمره و در جریان تعاملات‎شان با دیگران، تصمیم می‏گیرند که نسبت به یک وضعیت نامطلوب خاص «بی‎تفاوت» باشند و نسبت به وضعیت دیگر بی تفاوت نباشند.یافته ها نشان داد که منطق انتخاب بی‎تفاوتی در میان مصاحبهشوندگان،حول سه مسئلة اصلی یعنی مسئلة تشخیص(حق/باطل)؛ مسئلة مصلحت(بقا/ویرانی) و مسئلة نتیجه(اثربخشی/بیهودگی) صورت بندی می‎شود.کشف فهم مشترک افراد از هرکدام از این مسائل، مدخلی برای کشف حوزه‎های تقابل نمادین فرهنگی مؤثر بر انتخاب بی‎تفاوتی در جامعه مورد مطالعه است.

کلیدواژه‌ها

قرآن کریم (1387)، ترجمة ابوالفضل بهرام پور، تهران: آوای قرآن.
اسپردلی، جیمز. پ ومکوردی، دیوید. و (1386) پژوهشِ فرهنگیِ مردم نگاری در جوامع پیچیده، ترجمة بیوک محمّدی، تهران: پژوهش گاه علوم انسانی و مطالعات فرهنگی.
الیاده، میرچاد (1379) زردشت و دین ایرانی: فصلی از تاریخ باورها و اندیشه‌های دینی، ترجمة احمد سمیعی (گیلانی)، معارف، دورة هفدهم. شمارة 2. مردادـ آبان. صص61-48.
امام علی علیه السلام (1392) نهج‏البلاغه، ترجمة جعفر شهیدی، تهران: نشر علمی و فرهنگی.
اﻣﻦ ﺧﺎﻧﯽ، ﻋﯿﺴﯽ؛ﻧﻈﺎم اﺳﻼﻣﯽ، زهرا (1392) ﺑﺮرﺳﯽ ﺗﻄﺒﯿﻘﯽﻣﻔﻬﻮم ﻋﺪاﻟﺖ در شاه نامه (اﯾﺮان ﺑﺎﺳﺘﺎن) و آﺛﺎر اﻓﻼﻃﻮن، فصلنامة ادبیات عرفانی و اسطوره‌شناختی، سال 9، شماره 30، بهار.
بلیکی. نورمن (1392) استراتژی‌های پژوهش اجتماعی، ترجمة هاشم آقابیگ پوری. تهران: جامعه‌شناسان.
بی من، ویلیام (1381) زبان، منزلت و قدرت در ایران، رضا ذوقدار مقدم، تهران: نشر نی.
بی‌نا (1394) ارزش‌ها و نگرش‌های ایرانیان، تهران: دفتر طرح‌های ملی وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی.
بی‌نا، (1394) سنجش سرمایه اجتماعی کشور، تهران: دفتر طرح‌های ملی وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی.
پوگام، سرژ (1395) جامعه‌شناسی رابطه اجتماعی، ترجمة عبدالحسین نیک‌گهر، تهران: هرمس.
پولاک، یاکوب ادوارد (1368)، ایران و ایرانیان، ترجمۀ کیکاووس جهانداری، تهران: خوارزمی.
تاورنیه، ژان باتیست (1382) سفرنامة تاورنیه، ترجمة حمید ارباب شیرانی، تهران: نیلوفر.
ثریا، سیدمهدی (1384) فرهنگ وشخصیت، با نگاهی بر فرهنگ و شخصیت خودمان، تهران: قصیده‌سرا.
جنیدی، فریدون (1384) حقوق جهان در ایران باستان، تهران: نشر بلخ.
جوادی یگانه، محمدرضا؛ زادقناد، سعیده (1394) ایرانیان در زمانة پادشاهی: خلقیات ایرانیان در نگاه بیگانگان به جامعة ایران از اوّلین نوشته‌ها تا 1357، کتاب دوم، تهران: شورای اجتماعی کشور: پژوهشکدة مطالعات فرهنگی و اجتماعی.
جوادی یگانه، محمدرضا؛ زادقناد، سعیده (1394) ایرانیان در زمانة پادشاهی: خلقیات ایرانیان در نگاه بیگانگان به جامعة ایران از اوّلین نوشته‌ها تا 1357، کتاب ششم، تهران: شورای اجتماعی کشور: پژوهشکدة مطالعات فرهنگی و اجتماعی.
جوادی یگانه، محمدرضا ؛ زادقناد، سعیده (1394) ایرانیان در زمانة پادشاهی: خلقیات ایرانیان در نگاه بیگانگان به جامعة ایران از اوّلین نوشته‌ها تا 1357، کتاب نهم، تهران: شورای اجتماعی کشور: پژوهشکدة مطالعات فرهنگی و اجتماعی.
دوورژه، موریس (1375) روش‌های علوم اجتماعی، ترجمة خسرو اسدی، تهران: انتشارات امیرکبیر.
دهخدا، علی اکبر (1363) امثال وحکم، چاپ ششم، تهران، چاپخانة سپهر.
رحمانی، جبّار (1393) تغییرات مناسک عزاداری محرم، تهران: تیسا.
رضی، هاشم (1394) اوستا: گاثاها، یسنا، یشت ها، ویسپرد و خرده اوستا، تهران: بهجت.
ریتزر، جرج (1374) نظریه جامعه شناسی در دوران مدرن، ترجمة محسن ثلاثی، تهران: علمی.
سراج زاده، سید حسین (1385) چالش‌های دین و مدرنیته: مقالاتی جامعه شناختی در دین داری و سکولارشدن، تهران: طرح نو.
سعدی، مصلح الدین (1398)کلیات سعدی، به تصحیح محمدعلی فروغی، تهران: هرمس.
فراستخواه، مقصود (1395) ما ایرانیان: زمینه کاوی تاریخی و اجتماعی خلقیات ایرانی، تهران، نشر نی.
فلیک، اووه (1387) درآمدی بر تحقیق کیفی، ترجمة هادی جلیلی، تهران: نشرنی.
کاتوزیان، محمدعلی همایون (1387) تضاد دولت و ملت، نظریة تاریخ و سیاست در ایران، ترجمة علی رضا طیب، تهران: نشر نی.
کرون، پاتریشیا (1394) تاریخ اندیشة سیاسی در اسلام، ترجمة مسعود جعفری، تهران: سخن.
کلاویخو، گونسالس د (1374) سفرنامة کلاویخو، ترجمة مسعود رجب نیا، تهران: شرکت انتشارات علمی و فرهنگی.
گیدنز، آنتونی (1392) تجدّد و تشخّص، جامعه و هویتِ شخصی در عصرجدید، ترجمة ناصر موفقیان، تهران: نشر نی.
 مورگان، دیوید (1394) فوکوس گروپ به مثابة پژوهش کیفی، ترجمة نصرت فتی، تهران: نشرنی.
مولوی، جلال الدین محمد (1390) مثنوی معنوی. دفتر اوّل، به تصحیح رینولد ا. نیکلسون، تهران: هرمس.
هدین، سون اندرسون (1381) کویرهای ایران، ترجمة پرویز رجبی، تهران: انجمن آثار و مفاخر فرهنگی.
هردوت (1382) تاریخ هردوت. جلد اوّل، ترجمه و تصحیح هادی هدایتی، تهران: دانشگاه تهران.
Cicourel,Aaron (1974) ”Cognitive Sociology: Language and meaning in social interaction” New York: Free Press.
Garfinkel,Harold (1967) ”Studies in Ethnomethodology”,Englewood Cliffs,New Jersey
Geertz ,Clifford (1973) ” The interpretation of cultures”basic books,Inc, publishers. new york.
Gulic,Jonn) 1976 (“The middle Eaat,anthropological perspective”, california
Jackson,A. V. Willioms (1998) ”Zoroastrion studies”New York,Columbia university press.
Mead ,George H (1934) ”Mind, self and society from the standpoint of a social behaviorist” Edited by Charles w. Morris,Phoneix books. the university of Chicago press. Chicago and London.
Seligman,Martin E. P (1972) ”Learned Helplessness”Annual Review of Medicin,Vol 23, pp 407-412.