نوع مقاله : مقاله پژوهشی
نویسندگان
1 دانشجوی دکتری پژوهشکده مطالعات فرهنگی
2 دانشجوی دکتری دانشگاه علامه طباطبایی
3 استادیار دانشگاه آزاد اسلامی واحد رودهن
چکیده
نوشتار پیش رو تلاشی است در جهت توصیف زندگی روزمرۀ مدرن ایرانی و همچنین نقد آن. در این راستا به مطالعۀ زندگی روزمرۀ نوجوانان و جوانان ایرانی در یکی از شکل‌های معمول و گستردۀ گذران اوقات فراغتشان یعنی پرسه‌زنی در خیابان‌های خرید پرداخته شده است. میدان مورد نظر، خیابان گلسار شهر رشت و نظریۀ مورد استفاده برای مطالعۀ آن، نظریۀ انتقادی زندگی روزمره است. اطلاعات از دو روش مشاهده و همچنین مصاحبۀ عمیق انتقادی با 30 نفر از افراد 44-16 سالۀ ساکن شهر رشت که به شکل هدفمند انتخاب شده‌اند به دست آمده است و یافته‌های حاصل از آن نیز با روش تیپ‌بندی بر اساس رابطۀ اقشار اقتصادی متفاوت با یکدیگر طبقه‌بندی شده است. نتایج حاصل از طبقه‌بندی فوق حاکی از آن است که رگه‌هایی از اندیشۀ انتقادی در میان برخی از نمونه‌ها که از سرمایۀ فرهنگی نسبتا بالایی برخوردار بودند و به لحاظ تعداد اقلیت نمونه‌ها را تشکیل می‌دادند، قابل مشاهده است. همچنین می‌توان گفت که میزان تحصیلات یا جایگاه اقتصادی، تبیین‌کنندۀ نگرش انتقادی موجود در میان نمونه‌ها نسبت به وضعیت زندگی روزمرۀ جاری در خیابان خرید به شمار نمی‌رود. بنابراین با فرض صحت ادعاهای فوق، می‌توان گفت که تنها راه تغییر وضعیت موجود تلاش برای هژمونیک‌شدن نوعی از آگاهی انتقادی است که توأمان هم وجوه سنتی زندگی روزمره هم وجوه شی‌وارۀ روابط انسانی را مورد پرسش و نقد قرار دهد.
کلیدواژه‌ها
This article intends to present a description and a critique of Iranian everyday life. In doing so, we studied the everyday life of Iranian youth in one of its most common leisure activities, i.e. wandering in shopping streets. The field of study was the Golsa’ar Street in Rasht (A city in the north of Iran) and the theoretical framework of the study was the critical theory of everyday life. Observation and deep interviews – with 30 people aged from 16 to 44- were two main methods for data gathering in this study and they were classified based on the relations between different economic groups. The results of the study show that a few numbers of respondents have a critical approach, mostly among people with high cultural capital. However, it is also evident that having a critical approach about the everyday life of the people in the shopping streets, among the respondents, does not have a direct relation with the level of education and the economic position of the people. The only way to overcome the current situation, on the basis of these results, is an attempt to hegemonizing of a sort of critical consciousness which would be able to problematize both the traditional aspects of everyday life and the reified aspects of human relations, at the same time.
)