مطالعات فرهنگی و ارتباطات

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 دانشجوی دکترای علوم ارتباطات، دانشگاه علامه طباطبایی

2 دانشجوی دکترای علوم ارتباطات، دانشگاه آزاد اسلامی.

چکیده

برنامه کلاه قرمزی از جمله پرمخاطب‌ترین برنامه‌های کودک سیماست که مورد استقبال همه اعضای خانواده در گروه‌های سنی مختلف قرار گرفته است. این برنامه در رده تئاتر نمایشی کودک قرار دارد و انتظار می‌رود برای کودک محتوای آموزشی داشته باشد. این مقاله درصدد مطالعه رویکرد آموزش اخلاقی در برنامه کلاه قرمزی است. در این راستا چارچوب نظری مقاله از رویکرد سازنده‌گرایی در علوم تربیتی بهره گرفته است. با توجه به سؤال اصلی، تمامی قسمت‌های برنامه مشاهده و سه سکانس به صورت هدفمند برای تحلیل محتوای کیفی با تکنیک نشانه‌شناسی انتخاب شد که محتوای آنها شامل آموزش امر اخلاقی راستگویی و مسئولیت‌پذیری است. نشانه‌شناسی در این مقاله با توجه به الگوی سلبی و ران کاودری انجام شد. نتایج مقاله حاضر نشان می‌دهد رویکرد آموزشی دریافت شده از روابط بین شخصیت‌ها، زمانی که به عروسک‌های نمایش آموزش داده می‌شود، عمدتا به رویکرد سازنده‌گرایی نزدیک است. این رویکرد، یادگیرنده ‌محور محسوب می‌شود و به ارتباط و تجربه مستقیم یادگیرنده با جریان آموزش نیاز دارد. اما از آنجایی‌که تلویزیون رسانه‌ای تعاملی نیست، مسلما نمی‌تواند از طریق رویکردهای یادگیرنده محور به مخاطبان آموزش اخلاقی دهد. لذا وقتی مخاطبان کلاه‌قرمزی، «بچه‌های توی خونه»، مورد خطاب قرار می‌گیرند از توضیح مستقیم استفاده می‌شود. علاوه بر این، مخاطبان مشاهده می‌کنند که در خلال برنامه، برخی رفتارهای شخصیت‌های نمایش تشویق یا تقبیح می‌شود؛ لذا می‌توان گفت در زمینه آموزش به مخاطبان کودک، برنامه به رویکرد یادگیری شناختی- اجتماعی آلبرت باندورا نزدیک‌تر است.

کلیدواژه‌ها

 

-         باینگانی، بهمن و کاظمی، علی (1387) «بررسی مبانی تئوریک مفهوم سرمایه فرهنگی»، فصلنامه برگ فرهنگ، دوره جدید، شماره 21، صص 21-8.
-     بوردیو، پیر(1384) شکل‌های سرمایه، در سرمایه‌ی اجتماعی: اعتماد، دموکراسی و توسعه، گردآوری کیان تاجبخش، ترجمه‌ی افشین خاکباز و حسن پویان، تهران: نشر شیرازه.
-         بوردیو، پیر(1390)تمایز(نقد اجتماعی قضاوت‌های ذوقی)، ترجمه‌ی حسن چاوشیان، تهران: نشر ثالث.
-         دواس، دی. ای(1386) پیمایشدرتحقیقاتاجتماعی، ترجمه هوشنگ نایبی، تهران: نشر نی .
-         روحانی، حسن(1388) « درآمدی بر نظریه‌ی سرمایه‌ی فرهنگی»، فصلنامهراهبرد، سال هجدهم، شماره 53، صص7- 35.
-     سعادتی، موسی و عباس زاده، محمد (1392) « بررسی جامعه‌شناختی عوامل موثر بر پرخاشگری در بین تماشاگران فوتبال تیم تراکتورسازی تبریز»، طرح تحقیقاتی، معاونت اجتماعی استان آذربایجان شرقی، دفتر تحقیقات کاربردی.
-         غفاری، غلامرضا (1387) «سازه‌های سرمایه‌ی فرهنگی و منابع مولد»، رشد علوم اجتماعی، دوره‌ی دوازدهم، شماره‌ی 2، صص 12-21.
-         غیاثوند، احمد (1387) کاربرد آمار و نرم افزار Spss در تحلیل داده‌ها، تهران: نشر لویه.
-         فصیحی، امان الله (1389) اسلام و سرمایه اجتماعی: با تاکید بر رویکرد فرهنگی، تهران: پژوهشگاه فرهنگ، هنر و ارتباطات.
-         محسنی، منوچهر (1386) جامعه‌شناسی انحرافات اجتماعی، تهران: انتشارات طهوری.
-      محمدرضایی، شهریار و اسکافی، فردین (1384) « موانع و راهکارهای مشارکت کارکنان در سیستم مدیریت محیط زیستی شرکت ایران خودرو»، فصلنامه محیط‌شناسی،سال سی و یکم،شماره 37، صص 113-122.
-          Buenavista, M.,& Gladys G. (1995) Social Factors Influencing Natural Resource Management in the Philippines, Virginia Polytechnic Institute and State University.
-          Jody, L.,Jeffrey, D., & Green, A., R. (2009). "Interdependence with the Environment: Commitment, Interconnectedness, and Environmental Behavior". Journal of Environmental Psychology. 29 11,173–180.
-          Nisbet, E.,K, Zelenski, J., & Murphy, S., A. (2009). "The Nature Relatedness Scale: Linking Individuals' Connection With Nature to Environmental Concern and Behavior". Environment & Behavior,(41)6, 715-740.
Nisbet, E., Zelenski, J., Murphy, S., A. (2011). "Happiness is in our Nature: Exploring Nature Relatedness as a Contributor to Subjective Well-Being", Happiness Studies, (38)12,303–322