مطالعات فرهنگی و ارتباطات

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 عضو هیئت علمی گروه علوم ارتباطات اجتماعی، دانشگاه تهران.

2 کارشناس ارشد علوم ارتباطات اجتماعی، دانشگاه تهران

چکیده

  این تحقیق در پی تحلیل دریافت افراد دارای معلولیت جسمی – حرکتی از تصاویر بازنمایی شده از آنها در سه فیلم: میم مثل مادر اثر رسول ملاقلی‌پور،شهر زیبا به گارگردانی اصغر فرهادی و زمانی برای دوست داشتن ابراهیم فروزش است. مخاطبان مورد نظر در این تحقیق شامل معلولین جسمی – حرکتی‌ای هستند که توان دیداری و شنیداری را توأمان دارند، و این مخاطبان شامل نابینایان، ناشنوایان، معلولین ذهنی و سایر معلولینی که این ویژگی را ندارند، نمی‌شود. تحقیق پیش رو در چارچوب مطالعات فرهنگی و با رویکرد تحلیل دریافت، سعی در پی بردن به دریافت مخاطبان از این فیلم‌ها را دارد، فیلم‌هایی که درباره معلولیت است و یا بخشی از فیلم به بازنمایی معلولیت پرداخته است. به این ترتیب به دنبال پاسخگویی به این سوال کلی بودیم که افراد دارای معلولیت چه دریافتی از این فیلم‌ها دارند. روش به کار برده شده در این تحقیق، روش کیفی است که البته برای انسجام بخشیدن به یافته‌ها از روش نظریه زمینه مبنا نیز برای کدگذاری و مقوله‌بندی آنها یاری جستیم؛ در این راستا از دو تکنیک مصاحبه عمیق و مشاهده مشارکتی استفاده شده است. یافته‌های تحقیق حاکی از آن است که از سوی مخاطبان خوانش‌های متفاوتی از فیلم‌ها صورت گرفته است، البته این تفاوت میان زنان و مردان بیشتر نمایان است. نتایج حاصل از این تحقیق نشانگر فعال بودن مخاطبان در عرصه دریافت است. در پایان، نتایج حاصل از یافته‌ها به صورت مقوله‌هایی ازقبیل ترحم، عدم امکان ازدواج، همجواری معلولیت با امور مقدس و غیره، قرار داده شده است.

کلیدواژه‌ها

 

-استم، رابرت (1383) مقدمه‌ای بر نظریه فیلم، ترجمه گروه مترجمان، به کوشش احسان نوروزی، تهران: انتشارات سوره مهر.
-استوری، جان(1386) مطالعات فرهنگی درباره فرهنگ عامه، ترجمه: حسین پاینده، تهران: نشر آگه.
-پیمان نامه حقوق افراد کم توان (2007)، ترجمه: حسین کابلی، معاونت توانبخشی و بهزیستی استان زنجان.
-تامپسون، جان.ب (1389) رسانه‌ها و مدرنیته؛ نظریه اجتماعی رسانه‌ها، ترجمه: مسعود اوحدی، تهران: سروش.
-داورمنش، عباس، براتی سده، فریده(1385) مقدمه‌ای بر اصول توانبخشی معلولان، تهران: انتشارات رشد، چاپ اول.
-زیبرا، مارتین(1385)نظریه‌های جامعه­شناسی طرد شدگان اجتماعی، ترجمه: سید حسن حسینی، تهران: انتشارات آن.
-سلبی، کیت و کاودری، ران(1380) راهنمای بررسی تلویزیون، ترجمه: علی عامری مهابادی، تهران: سروش: کانون اندیشه، اداره کل پژوهش­های سیما.
-فردرو، محسن و دیگران(1380)جامعه و فرهنگ، مجمومه مقالات، تهران: نشر آرون.
-فلیک، اووه (1388)درآمدی بر تحقیق کیفی، ترجمه هادی جلیلی، نشر نی.
-کریمی درمنی،حمید رضا(1385) توانبخشی گروه‌های خاص با تاکید بر خدمات مددکاری اجتماعی، تهران: نشر گستره.
-کریمی، امید (1390)، تحلیلدریافتجوانانازسریال‌هایعامهپسندماهواره‌ای، پایان نامه کارشناسی ارشد، با راهنمایی عبدالله گیویان، دانشکده صدا و سیما.
-کمالی، محمد(1389) «رسانه و ناتوانی»، پژوهش و سنجش، سال 14 شماره 45.
-گافمن، اروینگ(1386) داغ ننگ گافمن؛چاره اندیشی برای هویت‌های ضایع شده، ترجمه: مسعود کیانپور، تهران: نشر مرکز.
-مارشال، کاترین و راسمن، گرچن ب(1381) روش تحقیق کیفی، ترجمه: علی پارسائیان و سیدمحمد اعرابی، تهران: دفتر پژوهش‌های فرهنگی.
-مک کوایل، دنیس(1380)مخاطب شناسی، ترجمه: مهدی منتظرقائم، تهران وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی، مرکز مطالعات و تحقیقات رسانه‌ها.
-مهدی‌زاده، سیدمحمد (1387)رسانه‌ها و بازنمایی، تهران: دفتر مطالعات و توسعه رسانه‌ها.
-هال، استوارت (1382)رمزگذاری و رمزگشایی در مطالعات فرهنگی، مترجم: نیما ملک محمدی. تهران: تلخون(نشر اصلی 1980).
-Abberley, P. (1986) 'The Concept of Oppression and the Development of a Social Theory of Disability', Disability Handicap and Society
-Adams, Lisa (2008) Disability in the press: How disability and people with disabilities are depicted in print media in Bosnia and Herzegovina, Montenegro and Serbia in 2006, Handicap International, Serbia.
-Arenas Vélez, Fernando(2008)Audience response & Disability Representation in four Film & Television Dramas: A Qualitative Audience Study ,Ph.D. University of Kansas, UMI Number: 3307181
-Barnes, Colin(1999). Disabling Imaginary And The Media, Ryburn Publishing.
-Morris, Jenny(1991). Pride Against Prejudice. TransformingAttitudes to Disability. Philadelphia, PA (USA) and Gabriola Island, BC (Canada): New Society Publishers.