مطالعات فرهنگی و ارتباطات

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 دانشیار دانشگاه تهران و مدیر گروه ارتباطات دانشکده علوم اجتماعی

2 zshahram348@gmail.com

چکیده

قاراچوخا رمانی به زبان ترکی است که توسط یک زبانشناس به نگارش درآمده و در مدت کوتاهی مورد توجه جامعه ترک زبان قرار گرفته است. درون‌مایه چندگانه این داستان و حس نوستالژیکی که در خوانندگان ترک آذربایجانی بر می‌‌انگیزد، بسیار جالب توجه است. این مقاله در پی آن است که به فهم دریافت و تفسیر مخاطبان ترک‌زبان از رمان قاراچوخا بپردازد. در این تحقیق چگونگی کاربست تجربه زیسته خوانندگان در برساخت عناصر رمان مورد توجه قرار گرفته و نقش اجتماع تفسیری در دریافت متن و تولید معنا تحلیل شده است. برای فهم دریافت خوانندگان ترک‌ زبان و نحوه اثرگذاری اجتماع تفسیری بر نحوه قرائت آنان از روش/ تکنیک گروه کانونی استفاده شده است. به این منظور با سه گروه افراد ترک آذربایجانی از طبقه‌های مختلف افراد دانشگاهی، غیردانشگاهی و تحصیل‌کرده‌هایی که کتاب‌خوان و رمان‌خوان حرفه‌ای نبودند و هیچگونه فعالیت مدنی نداشتند و تحصیل‌کرده‌های دانشگاهی که کتاب‌خوان حرفه‌ای بودند و فعالیت مدنی نیز داشتند، سه جلسه گروه کانونی برگزار شده و دیدگاه‌های آنان پس از مقوله‌بندی، تحلیل شده است. نتایج تحقیق حاکی از آن است که قرائت فعالیتی است اجتماعی که از تاریخ و زمینه اجتماعی محیط پیرامون و نیز از پس‌زمینه اجتماعی خواننده تأثیر می‌پذیرد و هر خواننده‌ای به هنگام قرائت متن از پیشینه اجتماعی، نگرش‌ها و باورهایش به عنوان منبع استفاده می‌کند.  

کلیدواژه‌ها

 

-         احمدی، بابک (1378) ساختار و تأویل متن، تهران: نشر مرکز.
-         استرینانی، دومینیک (1380) نظریه‌های فرهنگ عامه، ترجمه ثریا پاک‌نظر، تهران: انتشارات گام نو.
-         استوری، جان (1383) «جهانی شدن و فرهنگ عامه»، ترجمه حسین پاینده، ارغنون، شمارة 24.
-         استوری، جان(1385) مطالعات فرهنگی درباره‌ی فرهنگ عامه، ترجمه حسین پاینده، تهران: نشر آگه.
-         اکو، امبرتو (1382)«تفسیر فیلم­های دنباله‌دار»، ترجمه شهریار وقفی‌پور، ارغنون، شماره 23.
-         آزاد ارمکی، تقی، زمانی سبزی، شهرام (1390) «بازنمایی جامعه پیش و پس از انقلاب با تکیه بر دو رمان رازهای سرزمین من و آزاده خانم و نویسنده‌اش اثر رضا براهنی»، فصلنامه پژوهش زبان و ادبیات فارسی، شماره 20.
-         آلن، گراهام (1380) بینامتنیت، ترجمه پیام یزدانجو، تهران: نشر مرکز.
-         برتون، رولان (1380) قوم شناسی سیاسی، ترجمه ناصر فکوهی، تهران: نشر نی.
-         پین، مایکل (1382) بارت فوکو آلتوسر، ترجمه پیام یزدانجو، تهران: نشر مرکز.
-         سلدن، رامان، ویدسون، پیتر (1384) راهنمای نظریة ادبی معاصر، ترجمه عباس مخبر، تهران: طرح نو.
-         فیسک، جان (1381) «فرهنگ و ایدئولوژی»، ترجمه مژگان برومند، ارغنون، شمارة 20.
-         کوثری، مسعود (1388) «سریا‌ل‌های دینی: تعامل پیام دینی و زندگی روزمره»، مجموعه مقالات دومین هم‌اندیشی سراسری رسانه تلویزیون و سکولاریسم، انتشارات مرکز پژوهش‌های اسلامی صدا و سیما.
-         کوندرا، میلان (1368) هنر رمان، ترجمه پرویز همایون‌پور، تهران: نشر گفتار.
-         لوکاچ، جورج (1381) نظریة رمان، ترجمه حسن مرتضوی، تهران: نشر قصه.
-         ---------- (1388) رمان تاریخی، ترجمه شاپور بهیان، تهران: اختران.
-         مرشدی‌زاد، علی، (1380) روشنفکران آذری و هویت ملی و قومی، تهران: نشر مرکز.
-         منظوری، ناصر (1385) قاراچوخا، تهران: اندیشه‌ نو.
-         ----------- (1392) آواوا، تهران: مؤلف.
-         میلر، دیوید (1383) ملیت، ترجمه داود عزایاق زندی، تهران: انتشارات تمدن ایرانی.
-         وینداهال، سون، سیگنایزر، بنو، اولسون، جین (1376) کاربرد نظریه‌های ارتباطی، ترجمه علیرضا دهقان، مرکز مطالعات و پژوهش‌های رسانه‌ها.
-         هال، استوارت (1382) رمزگذاری و رمزگشایی گفتمان تلویزیونی، مطالعات فرهنگی (مجموعه مقالات)، ترجمه نیما ملک محمدی و شهریار وقفی‌پور، انتشارات تلخون.
-          Ang, I. (1991) Watching Television, London: Routledge.
-          Fish, S. (1980) Is there a Text in this Class? The Authority of Interpretative Communities, Cambridge, MA: Harvard University Press.
-          Gadamer, H.-G. (1997) Truth and Method, London: Sheed and Ward.
-          Storey, J. (2003) Inventing Popular Culture, Malden, MA: Blackwell.