نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

• ملیحه شیانی ¹
• ابراهیم سپهوند ²

¹ دانشیار گروه برنامه ریزی اجتماعی علوم اجتماعی دانشکاه تهران

² کارشناس ارشد جامعه شناسی دانشگاه شاهد تهران

چکیده

مفهوم بازتاب مجموعه انتظارات در زمینه حقوق و مسئولیت‌ها در یک اجتماع خاص است که اعضاء نسبت به یکدیگر، نهادها و جامعه دارند. از مهمترین ابزارهای تحقق شهروندی رسانه‌ها هستند. در عصر حاضر و بر اثر نفوذ و گسترش وسایل ارتباط جمعی که پیام را با موضوعات متنوع، ساختارهای گوناگون و گستره جغرافیایی وسیع توزیع می‌کنند، نه تنها می‌توانند با اجرای برنامه‌های متعدد نقش آگاهی‌دهی به افراد جامعه را داشته باشند ، بلکه زمینه و بستر مناسب برای تحقق حقوق و مسئولیت‌های شهروندی را فراهم نمایند. در پژوهش حاضر به منظور بررسی تأثیر استفاده از رادیو و تلویزیون بر میزان آگاهی از حقوق شهروندی از نظریه‌های جامعه‌شناسان و نظریه‌پردازان حوزه ارتباطی و رسانه‌ای چون نظریه وابستگی به رسانه بال روکیج و دی‌فلور، نظریه شهروند پردازشگر پورتو، نظریه اقناع و آگاهی‌بخشی گیل و رادفر، نظریه پرورش گربنر، نظریه‌های کنش ارتباطی هابرماس، شهروندی مارشال، شهروندی پسامدرن فالکس و شهروندی پارسونز و دیگران استفاده شده است. در اجرای تحقیق روش پیمایش با تکنیک پرسشنامه به کار رفته است. یافته‌های پژوهش نشانگر آن است که بین میزان استفاده از رادیو و تلویزیون با میزان آگاهی از حقوق شهروندی رابطه معنادار وجود دارد و در میان رسانه‌ها، تلویزیون قویترین ارتباط را با میزان آگاهی از حقوق شهروندی داشته است، همچنین متغیرهای زمینه‌ای نظیر سن، جنس و تحصیلات افراد بر میزان آگاهی از حقوق شهروندی‌شان تأثیر داشته است.

کلیدواژه‌ها

• رسانه
• رادیو
• تلویزیون
• حقوق
• شهروندی