مطالعات فرهنگی و ارتباطات

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 دانشیار عضو هیئت علمی و رئیس مرکز تحقیقات استراتژیک توسعه

2 کارشناس ارشد فقه و مبانی حقوق اسلامی، پژوهشگر مرکز تحقیقات استراتژیک توسعه

چکیده

دانش فقه در احکام، در آستانه گذار از عصر اول معرفت‌شناختی خویش؛ یعنی دگردیسی فلسفه فقهی است. از این‌رو می‌توان انتظار دومین فصل تحول معرفت‌شناختی فقه را، در عرصه میان رشته‌ای‌ها، از جمله حوزه فقه، خبر و اطلاع‌رسانی را داشت. مدیریت فقه‌بنیان فرایند اطلاعات از جایگاه کاربردی بسیار تأثیرگذاری در اقتدار ملی و دینی برخوردار است. تحقیق به مدد روش‌شناسی پیش‌رونده و بازخورنده پیشرفت و دو منطق استنتاجی و استنباطی، سه سطح پردازشی الگوی مزبور را در مبانی پارادایمی، سامانه احکام، اصول مدیریت فقه‌بنیان، تبیین نموده و خصوصا به سطح دوم این پردازش، اهتمام افزونتری می‌ورزد. در فرایند تولید، توزیع و مصرف خبر، دست یافتن به سامانه احکام فقهی محتوا، منبع، مخاطبان و شاغلان حوزه خبر و اطلاع‌رسانی در سطح سامانه احکام فقهی، که مبتنی بر مبانی پارادایمی شکل می‌گیرد و مبنایی برای اصول مدیریت فقه‌بنیان خبر و اطلاع‌رسانی است، از جمله ضرورت‌های دستیابی به الگوی فقه‌بنیان خبر و اطلاع‌رسانی است. احکام محتوای خبر، احکام منبع خبر، احکام مخاطبان خبر و احکام فقهی شاغلان خبر سرفصل‌های تحلیلی این سامانه هستند. ایده ولایت فقیه از ایده ولایت فقه (جریان دانش در مدیریت فرایندهای تغییر) بر می‌آید و ولایت‌مندی فقه در گرو اهتمام به استنباط قوانین و احکام کلی همۀ عرصه‌های رشد و حیات فردی ـ اجتماعی است و بر بنیان ایده ولایت فقه است که رکن معرفت‌شناخت نظریه جمهوری اسلامی یا مدنیت معاصر اسلامی دریافته می‌شود و جایگاه فقه خبر و اطلاع‌رسانی و ولایت‌مندی این فقه در حوزه مدیریت اطلاعات و فرایند اطلاعات آشکار می‌شود.

کلیدواژه‌ها

 گیسلر، نورمن (1391) فلسفه دین، ترجمه حمیدرضا آیت‌اللهی، تهران: انتشارات حکمت، چاپ اول.
ـ مجلسی، محمدباقر (1404ه.ق) بحارالانوار، بیروت: مؤسسه الوفاء.
ـ محدث نورى، میرزا حسین ( 1408ه.ق) مستدرک الوسائل و مستنبط المسائل، بیروت: مؤسسه آل البیت علیهم السلام، چاپ اول.
ـ محسنی، منوچهر (1374) جامعه‌شناسی عمومی، تهران: کتابخانۀ طهوری.
ـ مدیر شانه‌چی، کاظم (1386ه.ش) درایه الحدیث، قم: دفتر انتشارات اسلامی، چاپ ششم.
ـ مطهری، مرتضی (1387) مجموعه آثار استاد شهید مطهری، تهران: انتشارات صدرا ج2، چاپ شانزدهم.
ـ ------------ (1386) نظام حقوق زن در اسلام، تهران: انتشارات صدرا، چاپ چهل و ششم.
ـ مظفر، محمدرضا (1430ه.ق) اصول‌الفقه، قم: مؤسسه نشر اسلامی، چاپ پنجم.
ـ مکارم شیرازی، ناصر (1382) اخلاق در قرآن، قم: مدرسه الامام علی بن ابی طالب ع، ج 3، چاپ دوم.
ـ میرزایی، حسین (1392) درآمدی بر روش‌شناسی مطالعات فرهنگی، تهران: پژوهشکده مطالعات فرهنگی و اجتماعی.
ـ نصری، عبدالله (1371) سیمای انسان کامل از دیدگاه مکاتب، تهران: انتشارات دانشگاه علامه طباطبایی.
ـ نیشابوری، فتال (بی‌تا) روضة الواعظین و بصیرة المتعظین، بی‌جا: انتشارات رضی.
ـ هیک، جان (1381) فلسفه دین، ترجمه بهزاد سالکی، تهران: انتشارات بین‌المللی الهدی.
ـ هیلند اریکسن، توماس؛ سیورت نیلسن، فین (1386) تاریخ انسان‌شناسی (از آغاز تا امروز)، تهران: نشر گل آذین.
ـ یاندل، کیت ای؛ پانن برگ، ولفهارت؛ وینرایت، ویلیام جی؛ پلانتیجا، آلوین (1386) فلسفه دین، ترجمه و نقد گروه پژوهشی ترجمه دانشگاه علوم اسلامی رضوی زیر نظر حجه‌الاسلام و المسلمین دکتر حسینی شاهرودی، چاپ اول.
ـ رشاد، علی‌اکبر (1384) «ضرورت تأسیس فلسفة دین، منطق اکتشاف دین و فلسفة معرفت دینی، و ترابط و تمایز آن‌ها با همدیگر»، قبسات: سال دهم ش 38، زمستان 1384: 21ـ52.
 
-Bertalanffy, L.Von .(1968). General Syste, Theory; New York: Braziller.